معرفی رشته بسکتبال

یشرفت بسکتبال بعد از جنگ جهانی اول :

بعد از جنگ جهانی اول بسکتبال تبدیل به ورزشی رقابت‌آمیز و بزرگ شد . با گذشت زمان مربیان بسکتبال وضعیت مناسبی پیدا کردند و فعالیتشان مؤثر واقع شد . بسکتبال شناخته شد و به اروپا گسترش یافت . در سال ۱۹۲۴ نخستین مسابقات جهانی بین تیم‌های بسکتبال فرانسه ، ایتالیا ، انگلستان و آمریکا در پاریس برگزار گردید و از سال ۱۹۳۲ فدراسیون آماتوری بسکتبال در ژنو با نمایندگی چند کشور تشکیل شد . در مسابقات المپیک ۱۹۳۶ برلین برای نخستین بار ۲۳ کشور در مسابقات رسمی بسکتبال شرکت نمودند و آمریکا قهرمان المپیک گردید .

تجهیزات مورد نیاز :

لباس :

لباس بازی برای زنان و مردان بلوز بی‌آستین و شلوارک است و نام تیم در جلوی بلوز و شمارهٔ بازیکن در پشت و جلوی آن نوشته شده‌است . در بازی‌های بین‌المللی شماره‌های بازیکنان از ۴ تا ۱۵ است . بازیکنان بسکتبال معمولاً از کفش‌های ساقدار استفاده می‌کنند که از مچ پا حفاظت بیشتری می‌کند .

تخته :

تختهٔ بسکتبال مستطیلی است به طول ۱٫۸۰ متر و عرض۱٫۰۵ متر که موقعیت آن در فضای بالای زمین در دو انتهای میدان است و یک مربع به طول۵۹ سانتیمتر و عرض۴۹ سانتیمتر داخل آن قرار دارد و باید به گونه‌ای قرار گیرد که به اندازه ۱۲۰ سانتی‌متر با خط انتهای زمین فاصله داشته باشد . ارتفاع تخته از کف سالن برای بزرگسالان ۲٫۹۰متر و برای نوجوانان ونو نهالان بین ۲٫۷۰ متر و ۲٫۸۰ متر است .

انواع تخته :

نوعی از تخته‌ها به کمک میله‌هایی آهنی از سقف سالن آویزان می‌شوند که در هنگام عدم نیاز، می‌توان آن‌ها را بالا برد و به سقف سالن متصل کرد . این نوع تخته برقی است . نوعی دیگر از تخته‌ها با میله‌ای به زمین وصل و محکم می‌شوند . در نوعی دیگر ، تخته به وسیلهٔ پایه‌ای متحرک بر روی زمین قرار می‌گیرد .

حلقه :

حلقهٔ بسکتبال در فاصلهٔ ۳۰ سانتی‌متری قاعدهٔ تخته به آن متصل می‌شود . قطر حلقهٔ بسکتبال ۴۵ سانتی‌متر و ارتفاع توری که به شکل سبد به آن متصل می‌شود ۳۰ سانتی‌متر است .

توپ بسکتبال :

در دو سال نخست که بازی بسکتبال ابداع شد ، توپ فوتبال را برای بازی به کار می‌بردند. اما چون این توپ سبک بود در سال ۱۸۹۴ میلادی اولین توپ مخصوص بسکتبال توسط یک کارخانه دوچرخه سازی تولید شد که اندکی از توپ فوتبال بزرگ ‌تر بود . در سال ۱۹۳۷ نوع دیگری توپ بزرگ ‌تر اما سبک‌ تر به بازار آمد و آنگاه در سال ۱۹۴۹ توپی ساخته شد به همین شکل و اندازه و وزن فعلی که هنوز هم مورد استفاده‌است . توپ بزرگتر از توپ‌های معمولی است و آن را از جنس چرم ، لاستیک یا پلاستیک می‌سازند و هنگام استفاده باد می‌کنند . میزان فشار هوای داخل توپ باید به حدی باشد که در صورت رها شدن از ارتفاع ۱٫۸ متری ، پس از اصابت به زمین کم‌تر از ۱٫۲ و بیش تر از ۱٫۴ متر از زمین بلند نشود . محیط یک توپ قانونی بسکتبال پس از باد شدن باید حداقل ۷۵ سانتیمتر و حداکثر ۷۸ سانتیمتر باشد . ضمن آنکه در این حال وزن توپ نباید کمتر از ۶۰۰ و بیشتر از ۶۵۰ گرم باشد . توپ این ورزش بزرگ‌ترین توپ بازی‌های دسته‌جمعی است .

قوانین بسکتبال :

بسکتبال در چهار دوره ۱۰ دقیقه‌ای (بین‌المللی) یا ۱۲ دقیقه‌ای (اِن. بی. اِی) انجام می‌شود . زمان استراحت بین دوره اول و دوم و بین دوره سوم و چهارم ۲ دقیقه و بین دوره دوم و سوم (بین دو نیمه) ۱۰ دقیقه‌است . وقت اضافه در بسکتبال ۵ دقیقه می‌باشد . پس از استراحت بین دو نیمه زمین حمله و دفاع دو تیم عوض می‌شود . اصطلاحاً به زمین حریف ، زمین حمله و به زمین خودی زمین دفاع گفته می‌شود . زمان‌های گفته شده زمان واقعی بازی است . یعنی زمانی که توپ در جریان نیست وقت بازی متوقف می‌شود . مثلاً زمانی که خطایی رخ داده‌است یا هنگام پرتاب آزاد زمان متوقف می‌شود . به همین دلیل زمان انجام یک بازی کامل بیشتر از مجموع عددی زمان‌های بالا است و معمولاً حدود دو ساعت طول می‌کشد .

قانون همبرگر دوبل :

دریبل کردن از زمانی شروع می‌شود که بازیکن کنترل توپ را دراختیار گرفته و با انداختن و زدن آن در تماس با زمین دوباره آن را قبل از اینکه به بازیکن دیگری برخورد کند لمس نماید . زمانی دریبل خاتمه می‌پذیرد که با دست آن را گرفته یا اجازه دهد توپ در دست یا دست‌ها استراحت نماید . زمانیکه توپ با دست دریبل کننده در تماس نیست ، تعداد گامهای برداشته محدود نخواهد بود . بازیکن مجاز نیست پس از خاتمه دریبل ، برای بار دوم اقدام به دریبل نماید . درصورتی‌ که این عمل را انجام دهد مرتکب تخلف «دبل» شده‌است .

اگر هنگام دریبل کردن از هر دو دست برای دو دریبل استفاده شود نیز خطای دبل محسوب می‌شود (تک دریبل با دودست را دریبل قدرتی می‌نامند) .

هنگام دریبل کردن می‌توان با دست تمام نقاط توپ را لمس کرد مگر اینکه دست را به ناحیهٔ زیرین توپ برده در این صورت نیز خطای دبل مرتکب شده‌است .

توپ در هنگام دریبل تنها تا ارتفاع شانهٔ شخص می‌تواند بالا بیاید و اگر از شانه بالاتر باشد خطا دبل انجام شده‌است .

قانون رانینگ :

بازیکنی که توپ را دراختیار دارد می‌تواند یک پای خود را به هر سمتی که می‌خواهد ، یک یا چند مرتبه حرکت دهد . درصورتیکه پای دیگرش که آن را پای «پیوت» می‌نامند ثابت باشد . رانینگ حرکتی است که بازیکن صاحب توپ در داخل زمین یک یا دو پای خود را بدون توجه به محدودیت فوق حرکت دهد یا گام‌های او با دریبل‌های بازیکن تناسب نداشته باشد .

خطاهای حرکت رانینگ :

دویدن با توپ بدون دریبل بیش از یک گام (به جز سه گام)

برداشتن گام اضافه در سه گام، لی آپ و پاور موو

برداشتن گام ریز در سه گام بطوری که قابل تشخیص نباشد

کشیده شدن پا روی زمین برای فاصلهٔ بیش از ۵ سانتی‌متر در هر حرکت

پرش با توپ و برگشت به زمین بدون رها کردن آن . برای مثال بازیکنی که به قصد شوت ، پرش جفت می‌کند اگر به زمین برسد و هنوز توپ را رها نکرده باشد ، رانینگ کرده‌است .

انواع خطاها :

در طی بازی بازیکنان حق گرفتن یکدیگر یا هل دادن ، حمله کردن یا دویدن با توپ را ندارند و در صورت انجام خطا داور توپ را به تیم حریف داده و بازی از همان نقطه خطا یا بیرون زمین پیگیری می‌شود .

اگر توپ دست یکی از تیم‌ها باشد و در هنگام حرکت آن را از بالای سر حریف رد کند به شکلی که دستش در زیر توپ قرار گیرد خطا است و داور توپ را به تیم مقابل داده و بازی را از نزدیک‌ترین نقطه به اوت شروع می کند .

اگر در هنگام بازی ، زمانی که یکی از بازیکنان تیم مقابل در حال پرتاب توپ است دست یکی از بازیکنان به توپ بخورد خطا صورت گرفته‌ است . اگر فرد پرتاب کنندهٔ توپ در موقعیت پرتاب‌های ۲ امتیازی باشد داور ۲ پرتاپ پنالتی را حکم می‌دهد و اگر در موقعیت پرتاپ ۳ امتیازی باشد ۳ پرتاب پنالتی حکم داده می‌شود . البته در این میان باید به یک مورد نیز اشاره کرد که اگر هنگام پرتاب ، توپ فردی که روی آن خطا شده وارد حلقه شود ، اگر در موقعیت پرتاب دو امتیاز یا سه امتیاز باشد داور ۱ پرتاب پنالتی را حکم می‌دهد .

اگر توپ در دست حریف باشد و آن را به پشت خود ببرد ویکی از هم تیمیمان توپ را درآن حالت از او بگیرد خطا صورت پذیرفته‌است .

نحوه پاس دادن :

اگر فاصله ما با هم تیمیمان زیاد بود اول از همه باید توپ را با دو دست از دو سمت راست و چپ بگیریم به طوری که دو شصت انگشتان ما به سمت خود باشد و توپ را به دو سوم خود یا یک سوم هم تیمی‌مان پرتاب می‌کنیم . طوری که توپ نهایتاً به دست هم تیمیمان برسد . اگر فاصله ما با یار خودی کم بود و حریف در جلوی ما ایستاده بود می‌توانیم توپ را از زیر دست حریف به یارمان بدهیم و اگر حریف به سمت ما هجوم بیاورد می‌توانیم توپ را از یک سمت به پشت خود برده و از سمت دیگر به جلوی خود آورده و به یارمان بدهیم .

نکته : می‌توانیم در خارج از زمین هم به هم تیمیمان پاس بدهیم تا پاس را او که زیر فشار پرس نیست انجام دهد این حرکت معمولاً در زمان پرس شدید بسیار کارساز خواهد بود .

پست های بسکتبال :

در بسکتبال بطور کل سه پست اصلی وجود دارد ، دو بازیکن در پست گارد ، دو بازیکن در پست فروارد و یک بازیکن در پست سنتر . در بسکتبال رسمی و حرفه‌ای این سه پست به پنج پست جداگانه تبدیل می‌شود که عبارتند از : گارد رأس ، شوتینگ گارد ، فروارد کوچک ، فروارد قدرتی ، سنتر .

روش امتیاز دهی :

امتیاز هر گل (پرتاب موفق در حلقهٔ حریف) با توجه به موقعیت بازیکنی که اقدام به شوت کرده‌است متفاوت است . اگر بازیکن خارج از خط سه امتیازی باشد ، گل سه امتیاز و اگر داخل آن باشد دو امتیاز دارد . هر پرتاب آزاد (پنالتی) یک امتیاز دارد . در بسکتبال تساوی وجود ندارد و آن قدر وقت اضافه به بازی داده می‌شود تا یکی از دو تیم برنده شود . زمان استراحت بین وقت‌های اضافه ۱ دقیقه‌ است .

نحوه امتیاز دهی تیم در جدول :

هر تیم بر اساس نتیجه‌ای که در یک مسابقه بسکتبال بدست می‌آورد امتیاز بدست می‌آورد

در صورتی که تیمی تیم دیگر را برد ، ۲ امتیاز بدست می‌آور د؛ در حالی که تیم بازنده ۱ امتیاز بدست می‌آورد و تیمی که به هر دلیلی باخت فنی بگیرد ، هیچ امتیازی را به دست نمی‌آورد .

داوران بسکتبال :

تعداد داوران یک مسابقهٔ بسکتبال ۶ نفر است . از این ۶ نفر ۳ داور در درون زمین بر جریان بازی نظارت می‌کنند که یکی از آن‌ها سرداور و دو نفر دیگر داور هستند . در کنار زمین هم ۳ نفر هر یک وظیفه‌ای خاص را انجام می‌دهند . یک نفر ثبت کنندهٔ امتیازها و خطاها (منشی) یک نفر مسئول ۲۴ ثانیه و هم وقت نگهدار است . خطاهای عمده‌ای که داوران به آن توجه دارند عبارتند از : خطا در حمله ، رانینگ ، دبل ، سه ثانیه ، خطاهای برخورد و سد مسیر .

بسکتبال در ایران :

دائرهالمعارف بریتانیکا ، سال ورود بسکتبال به کشور ایران را ۱۹۰۱ میلادی برابر با ۱۲۸۰ هجری شمسی آورده‌است . آنچه مسلم است ، نخستین نشانه‌های ورود بسکتبال به ایران در سال‌های ۱۳۱۰ و ۱۳۱۱ دیده شده که آن هم توسط کارکنان سفارتخانه‌های خارجی در ایران بوده‌است . در سال ۱۳۱۴ ، یک مربی ورزش به نام «فریدون شریف‌زاده» ورزش بسکتبال را به دانش آموزان دبیرستان البرز (کالج البرز) تهران معرفی و پایه‌گذاری کرد و کم‌ کم دیگر مربیان ورزش به گسترش و آموزش این ورزش پرداختند . در سال ۱۳۲۴، فدراسیون بسکتبال ایران تشکیل شد و نخستین حضور بسکتبال ایران در میدان‌های بین‌المللی ، در بازی‌های المپیک لندن (۱۹۴۸) بود .